گل‌مژه (Hordeolum)

• فروردین ماه 1395
• بیماری چشم گل‌مژه
• دکتر رامین دانشور

گل‌مژه، تورم معمولاً دردناک در نزدیکی لبه پلک‌ها است که به دلیل التهاب حاد غده‌های چربی قاعده مژه ایجاد می‌شود. این بیماری به‌صورت یک توده دردناک، حساس و قرمزرنگ درروی پلک یا داخل پلک ظاهر می‌شود که ممکن است مانند یک آبسه دارای بخش مرکزی سفیدرنگی باشد. گل‌مژه معمولاً یک عفونت محدود (اکثراً استافیلوکوکی) است که غدد لبه پلک را درگیر می‌کند. درصورتی‌که غدد لبه خارجی پلک (غدد زایس) درگیر شوند گل‌مژه در سمت خارجی پلک ایجاد می‌شود و درصورتی‌که غدد سمت داخلی پلک (غدد میبومین) درگیر شوند، گل‌مژه در داخل پلک ایجاد می‌شود. معمولاً دلیل ایجاد گل‌مژه التهاب لبه پلک‌ها است که سبب می‌شود دهانه غدد لبه پلک بسته‌شده، ترشحات در داخل غده جمع شوند. عفونت باکتریایی معمولاً به‌طور ثانویه رخ می‌دهد و سبب ایجاد یک آبسه کوچک و محدود می‌شود. گل‌مژه را با شالازیون یک پدیده غیر عفونی و التهابی مزمن است، نباید اشتباه کرد. در شالازیون ترشحات غدد وارد بافت مجاور می‌شوند و سبب ایجاد واکنش التهابی مزمن می‌شوند. گل‌مژه بیماری بسیار شایعی است و در هر دو جنس و در تمامی سنین دیده می‌شود، اگرچه در بالغین از اطفال شایع‌تر است. علائم گل‌مژه مانند سایر آبسه‌ها به‌صورت تورم، گرمی، قرمزی و درد موضعی در پلک است. همچنین در مواردی تورم پلک ممکن است بر روی قرنیه چشم هم‌فشار وارد کند و موجب آستیگماتیسم ثانویه و تاری دید شود. در اغلب موارد بیمار سابقه حملات قبلی مشابه را دارد.

درمان

در بیشتر موارد، گل‌مژه به‌خودی‌خود ظرف ۱ تا ۲ هفته بهبود پیدا می‌کند. درمان طبی گل‌مژه شامل رعایت بهداشت پلک و شستشوی مکرر لبه پلک‌ها، کمپرس گرم ضایعه برای ۱۰ دقیقه و ۴ بار در روز و گاهی ترکیبات آنتی‌بیوتیک موضعی است. کمپرس گرم لبه پلک به بهبود گل‌مژه و باز شدن تدریجی آن و کاهش علائم بیمار کمک می‌کند، برای این کار باید از یک حوله نسبتاً گرم استفاده کرد. لازم به ذکر است که از ترکاندن گل‌مژه و واردکردن فشار زیاد به آن باید خودداری کرد، زیرا این کار می‌تواند سبب گسترش التهاب و عفونت به بافت‌های مجاور و حتی به داخل مغز شود. در موارد کمی ممکن است نیاز به مصرف آنتی‌بیوتیک عمومی یا داکسی سیکلین باشد. درصورتی‌که گل‌مژه داخلی تبدیل به شالازیون شود، درمان ان متفاوت خواهد بود. درصورتی‌که گل‌مژه مکرر عود کند و بخصوص در سنین بالا، ممکن است ضایعات مهم‌تری به‌عنوان تشخیص مطرح باشند و بررسی کامل‌تر و نمونه‌برداری توسط چشم‌پزشک ضرورت داشته باشد.